Ryzyka i korzyści dla przedsiębiorców w stosowaniu incoterms
Zasady Incoterms zostały stworzone przez Międzynarodową Izbę Handlową jako standardy dotyczące transakcji sprzedaży. Określają one, jak dzieli się koszty, ryzyko i obowiązki między kupującym a sprzedającym w kontekście dostarczania towarów.
W każdej umowie handlowej konieczne jest ustalenie, która strona będzie odpowiedzialna za organizację transportu, jego finansowanie oraz pokrycie związanego z nim ryzyka.
Dlaczego powstały zasady Incoterms?
Aby uniknąć konieczności negocjowania tych kwestii za każdym razem przy zawieraniu umowy, przydatne mogą okazać się gotowe, międzynarodowo ujednolicone formuły kontraktowe, takie jak Incoterms. Wykorzystanie tych standardów ułatwia i przyspiesza proces zawierania umów, zwiększa pewność prawidłowego przebiegu transakcji i zmniejsza ryzyko nieporozumień wynikających z niejasności praktyk handlowych. Incoterms jasno określają odpowiedzialności stron, zapewniając bezpieczeństwo i zrozumienie postanowień na każdym etapie współpracy.
Rozliczenie towaru między kupującym i sprzedającym a zasady Incoterms
Zgodnie z artykułem 2 punkt 8 ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) dla uznania operacji jako eksportu towarów, wynikającej z realizacji dostawy, niezbędne jest wywiezienie towaru poza granice Unii Europejskiej. Może to nastąpić przez dostawcę lub osobę działającą w jego imieniu (tzw. eksport bezpośredni) lub przez odbiorcę z siedzibą poza Unią, bądź działającą w jego imieniu osobę (tzw. eksport pośredni). Dodatkowo proces wywozu musi być potwierdzony przez odpowiedni organ celny, zgodnie z obowiązującymi przepisami celnymi.
Aby operacja została uznana za eksport towarów, konieczne jest nie tylko przemieszczenie towarów poza obszar Unii Europejskiej, ale również wykonanie dostawy, czyli przekazanie nabywcy prawa do zarządzania towarem na zasadach właścicielskich.
Nieprzeniesienie na nabywcę prawa do dysponowania towarem na zasadach właścicielskich sprawia, że nie są spełnione podstawowe warunki, co uniemożliwia traktowanie transakcji jako eksportu w świetle ustawy VAT.
Pojęcie przeniesienia prawa do dysponowania towarem na zasadach właścicielskich należy rozróżnić od przeniesienia prawa własności. W kontekście podatku VAT ważne jest, czy strona może faktycznie zarządzać rzeczą, a nie tylko rozporządzać nią w sensie formalnoprawnym. Właśnie w rozstrzygnięciu tej kwestii pomagają zastosowane w transakcji warunki Incoterms. Kiedy towar przechodzi z jednego podmiotu na drugi istnieje możliwość dysponowania nim jako właściciel.
Reguły Incoterms - obowiązek podatkowy
Międzynarodowa Izba Handlowa opracowała 11 warunków Incoterms. Jak je rozróżnić? Przykładowo, w kontekście reguł CPT/CIP oraz FCA za moment dostawy (a co za tym idzie, za moment powstania obowiązku podatkowego) należy uznać czas, gdy towary są załadowywane na środek transportu dostarczony przez kupującego.
Zgodnie z regułą DAP obowiązkiem sprzedawcy jest dostarczenie towarów do miejsca wskazanego przez stronę kupującą. Jeżeli umowa stanowi, że sprzedawca odpowiada za przewóz towarów do magazynu kupującego, to w takiej sytuacji dostarczenie towarów (oraz powstanie obowiązku podatkowego) nastąpi w momencie ich przekazania w umówionym miejscu.
W przypadku korzystania z warunku dostawy EXW momentem dostawy towarów (i równocześnie momentem powstania obowiązku w zakresie VAT) jest czas, gdy towary zostają udostępnione przez sprzedawcę dla nabywcy w uzgodnionym wcześniej miejscu, na przykład w magazynie, w określonym terminie
Incoterms są międzynarodowymi standardami regulującymi najważniejsze aspekty transakcji sprzedaży, takie jak podział kosztów, ryzyka oraz obowiązków między kupującym a sprzedającym w zakresie dostawy towarów. Służą one do ujednolicenia kontraktów handlowych, co usprawnia proces zawierania umów, zwiększa pewność prawidłowego przebiegu transakcji oraz zmniejsza ryzyko nieporozumień. W kontekście prawa podatkowego zasady Incoterms określają moment powstania obowiązku podatkowego, w zależności od warunków dostawy takich jak CPT/CIP, FCA, DAP, czy EXW, co ma istotne znaczenie dla VAT przy eksportach.