Pakiet Omnibus – nadchodzą zmiany w raportowaniu ESG
Propozycje Komisji Europejskiej dotyczące uproszczenia regulacji ESG w ramach tzw. Pakietu Omnibus opublikowane 26.02.2025r. wywołały szeroką debatę na temat ich wpływu na funkcjonowanie firm. Głównym celem zmian jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw oraz poprawa ich konkurencyjności.
Istnieje jednak ryzyko, że ograniczenie obowiązków raportowania ESG może w długiej perspektywie prowadzić do zaniku dostępności kluczowych danych ESG dla inwestorów oraz utrudnienia monitorowania postępów w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Deregulacja ESG – zamierzenia i konsekwencje:
Oba pakiety legislacyjne – Omnibus I i Omnibus II – mają na celu uproszczenie wymagań dla przedsiębiorstw, zwłaszcza w zakresie dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) oraz dyrektywy CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive). Kluczowym założeniem jest redukcja obowiązków administracyjnych o około 80%.
W Polsce obowiązki sprawozdawcze miałyby obejmować jedynie około 500 firm, zamiast 3500 przewidzianych wcześniej.
Nowe regulacje obejmą jedynie największe przedsiębiorstwa, które:
zatrudniają ponad 1000 pracowników
oraz osiągają roczne przychody przekraczające 50 mln euro lub mające sumę bilansową powyżej 25 mln euro
Wszystkie inne spółki będą mogły raportować dobrowolnie (korzystając ze standardu VSME), który docelowo zostanie wydany w formie rozporządzenia delegowanego.
Zmieniono także harmonogram raportowania. Firmy, które miały po raz pierwszy opublikować raport zrównoważonego rozwoju w 2026 lub 2027 roku, otrzymają dodatkowe dwa lata na dostosowanie się do nowych wymagań.
Ponadto, sektorowe normy raportowania zostały usunięte, co oznacza, że firmy nie będą musiały dostosowywać raportów do specyficznych wytycznych dla danej branży.
Wpływ na konkurencyjność polskich firm
Propozycja zmiany w regulacjach ESG wywołują mieszane reakcje wśród przedsiębiorstw i ekspertów. Z jednej strony, uproszczenie wymogów raportowania pozwoli wielu firmom na redukcję kosztów związanych z przygotowywaniem raportów ESG oraz wdrażaniem odpowiednich systemów monitorowania danych. To pozytywna wiadomość szczególnie dla małych i średnich firm, które do tej pory zmagały się z wysokimi kosztami dostosowania do wymogów CSRD.
Z drugiej strony, ograniczenie zakresu raportowania ESG może wpłynąć negatywnie na konkurencyjność polskich firm na rynku unijnym. Dyrektywa CSRD miała na celu wyrównanie szans między przedsiębiorstwami poprzez ujednolicenie standardów raportowania. Deregulacja może wzmocnić pozycję zagranicznych firm, które nadal będą przestrzegać bardziej restrykcyjnych wymogów, podczas gdy polskie podmioty pozostaną w tyle w zakresie transparentności i zaufania inwestorów.
Dodatkowo, redukcja raportowania ESG może ograniczyć zdolność firm do identyfikowania oszczędności wynikających z optymalizacji zużycia energii i zasobów. Dane zbierane na potrzeby raportów ESG często pozwalają firmom wykrywać nieefektywności w zarządzaniu energią i emisjami, co w dłuższej perspektywie prowadzi do realnych oszczędności operacyjnych.
Perspektywa regulacyjna – co dalej?
Pakiet Omnibus przewiduje także uproszczenie sprawozdawczości w zakresie:
Taksonomia UE - Ujawnienia dotyczące Taksonomii będą obowiązkowo raportowały tylko spółki, które jednocześnie mają ponad 1000 pracowników i roczne przychody powyżej 450 mln euro.
Mechanizm CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) – z obowiązku CBAM zostało zwolnione 90% importerów (głównie MŚP i osoby fizyczne).
Audyt raportu - Utrzymany zostanie mechanizm "limited assurance". Raporty ESG będą podlegać ograniczonej weryfikacji przez audytorów (kontrola będzie mniej rygorystyczna, oparta na analizie dostępnych informacji oraz ocenie prawdopodobieństwa błędów).
Wymogi CSDDD – ocena ryzyka w łańcuchu aktywności będzie koncentrować się na bezpośrednich partnerach biznesowych (Tier 1) zatrudniających co najmniej 500 pracowników.
Mechanizm CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) – z obowiązku CBAM zostało zwolnione 90% importerów (głównie MŚP i osoby fizyczne).
Podsumowanie
Proponowane zmiany w zakresie raportowania ESG w ramach Pakietu Omnibus stanowią istotny krok w kierunku uproszczenia regulacji i zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw. Dla wielu firm oznacza to redukcję kosztów i większą elastyczność w zakresie działań związanych ze zrównoważonym rozwojem.
Jednak ograniczenie raportowania ESG niesie ze sobą także poważne ryzyko. Może ono prowadzić do spadku transparentności na rynkach, ograniczyć dostęp mniejszych firm do finansowania oraz osłabić skuteczność unijnej polityki klimatycznej. Kluczowym wyzwaniem dla przedsiębiorstw będzie znalezienie równowagi pomiędzy korzyściami wynikającymi z deregulacji a długoterminowymi celami zrównoważonego rozwoju.
Niezależnie od przyszłych decyzji legislacyjnych, firmy powinny nadal dążyć do wdrażania strategii ESG, nawet jeśli nie będą formalnie zobowiązane do raportowania. Zrównoważony rozwój nadal jest bowiem coraz ważniejszym elementem strategii biznesowej, który nie tylko generuje obniżenie kosztów poprzez zwiększenie efektywności procesów, przyciąga inwestorów, ale również pozwala na budowanie długoterminowej wartości i odporności na zmiany rynkowe.
W razie pytań lub wątpliwości dotyczących nowych zasad zachęcamy do kontaktu z naszym zespołem.
Przeczytaj więcej o naszych usługach z zakresu zrównoważonego rozwoju.
_______
Autor: Sylwia Mindykowska, Sustainability Consultant w EFF