Kontrola trzeźwości pracowników w 2023 roku
Za sprawą nowelizacji Kodeksu Pracy, pracodawcy zyskali podstawę prawną do badania trzeźwości swoich pracowników, jeżeli okaże się to konieczne dla zapewnienia ochrony życia i zdrowia zatrudnionych oraz innych osób.
Od 21 lutego 2023 roku właściciele firm, zakładów produkcyjnych, fabryk i innych podmiotów gospodarczych mogą sprawdzać trzeźwość pracowników lub kontrolować ich na obecność środków działających podobnie do alkoholu.
Badaniu mogą zostać poddani pracownicy pozostający w stosunku pracy oraz zatrudnieni na podstawie umowy o dzieło czy umowy zlecenie. Dotyczy to również osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą na własny rachunek, których praca jest organizowana przez pracodawcę lub przedsiębiorcę.
W jaki sposób pracodawca może przeprowadzać kontrole trzeźwości?
Pracodawca deklaruje wprowadzenie kontroli trzeźwości w układzie zbiorowym pracy, obwieszczeniu lub regulaminie. Określa także grupy pracowników, które mają podlegać badaniu. Zasady powinny jasno wskazywać rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, jak również czas i częstotliwość jej przeprowadzania. Badanie wykonuje się z wyłączeniem metod laboratoryjnych (np. alkomatem) oraz w poszanowaniu godności i innych dóbr osobistych pracownika.
Zgodnie z nowymi przepisami istnieje możliwość kontroli pracowników wykonujących swoje obowiązki zdalnie. Badanie musi jednak zostać wcześniej zapowiedziane i przeprowadzone w porozumieniu z pracownikiem w miejscu wykonywania pracy zdalnej w godzinach pracy. Nie może naruszać prywatności zatrudnionego i innych osób ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.
O konsekwencjach dla nietrzeźwego pracownika decyduje pracodawca. W myśl przepisów może on uznać nieobecność związaną z tym stanem za nieusprawiedliwioną lub usprawiedliwioną bez prawa do wynagrodzenia. Ma także prawo ukarać pracownika karą porządkową nagany, upomnienia lub pieniężną. Jeżeli uzna, że zatrudniony dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, może rozwiązać z nim umowę bez wypowiedzenia.